Ram Nedir?
Ram, bilgisayardaki verilen geçici olarak tutulduğu hafıza birimidir. Bilgisayarın açıldığından itibaren prosesleri, dokümanları, sistem kullanan kullanıcıları, kullanıcı şifreleri, tarayıcı geçmişi gibi birçok bilgiyi uçucu bellek olarak adlandırdığımız ram belleğinde tutulmaktadır. Ram belleğin bir özelliği daha silinen verilerin yerine yeni verilerin yazılabilmesidir.
Bilgisayar Ram’i Neye Benzer
Aşağıda 512 MB DIMM bilgisayar bellek modeline örnek verilmiştir. Bellek modülü, bilgisayar anakartındaki bellek yuvasına bağlanır.
Geçici ve Kalıcı Olmayan Bellek
Geçici bellek, bilgisayar veya donanım aygıtı güç kaybettiğinde içeriğini kaybeden bellektir. Bilgisayar RAM’i geçici bellek örneğidir. Bu nedenle, bir program üzerinde çalışırken bilgisayarınız donarsa veya yeniden başlatmak zorunda kalırsanız, kaydedilmemiş herhangi bir doküman, kaydedilmesi gereken bir dizin gibi şeyler silinir. Kalıcı bellek ise NVRAM olarak belirtebiliriz, güç kaybettiğinde içeriğini koruyan bellek türüdür. EPROM, kalıcı belleğe örnektir.
Bilgisayar Kapatıldığında Belleğe Ne Olur?
Yukarıda belirttiğim gibi, RAM geçici bir bellek olduğundan, bilgisayar güç kaybettiğinde, RAM’de saklanan her şey kaybolur. Örnek tekrar vermek gerekirse, bir belge üzerinde çalışırken RAM’de saklanır. Kalıcı belleğe(Örnek: Sabit disk) kaydedilmişse, bilgisayar gücü kesilirse bile kaybolmayacaktır. Fakat disk sorunları yaşandığında farklı işlemler uygulanması gerekmektedir.
Bellek Disk Depolama Alanı Değildir!!
Yeni bilgisayar kullanıcılarının bilgisayardaki hangi parçaların bellek olduğu hangisinin disk olduğu karıştırılmaktadır. Karıştırılmaması için RAM dediğimiz bellek türüne “Bellek” veya “Birincil Bellek” deriz. Sabit disk sürücümüze ise “Depolama birimi” veya “İkincil Depolama” olarak dememiz daha doğru olacaktır.
Bellek Nasıl Kullanılır?
İnternet tarayınız gibi programlar açıkken, sabit sürücünüzden yüklenir ve RAM’a yerleştirilir. Bu işlem, programın işlemci ile daha yüksek hızlarda iletişim kurmasını sağlar. Daha sonra kaydetme işlemi yaptığınız bir resim, video gibi dokümanlar sabit diskinize gönderilir.
Bilgisayar için Bellek Neden Önemlidir?
Bilgisayardaki her aygıt farklı hızlarda çalışmaktadır. Ram ise verilere hızlı bir şekilde erişmek için bir alan sağlamaktadır. CPU’nun sabit disk sürücüsü gibi ikinci bir depolama aygıt beklemesi gerekiyorsa, işlemlerde gecikmeler olacaktır.
RAM Üzerinden Ulaşılan Veriler
- Sistemde çalışan process’ler.
- Çalışan process’lerin ne zaman ve hangi kullanıcı tarafından başlatıldığı.
- Gizli programlar.
- Kötücül Yazılım ve virüs.
- Aktif ağ bağlantıların durumu.
- Kullanıcı şifreleri.
- Kripto anahtarları.
- Kaydedilmemiş veya sonlandırılmış dokümanlar.
- Yakın geçmişte gerçekleşen internet üzerindeki aktiviteler veya mailler.
Adli Bilişim Açısından Önemi
Olay yeri müdahalesi yapıldığında şüpheli ve açık olan bilgisayarların vakit kaybetmeden o anki RAM imajının alınması gerekmektedir. Çünkü o an bilgisayar üzerinde aktif olarak çalışan bağlantılar, malware yazılımları, aktif kullanıcılar, çalışan proseslerin ne olduğu bilgilerini elde etmek için müdahalede bulunmak gerekmektedir. İmajını aldıktan sonra Analiz edilmek üzere inceleme merkezine götürülerek incelenmesi gerekmektedir.
RAM Çeşitleri Nelerdir?
DRAM
Dinamik Rastgele Erişimli hafıza anlamına gelmektedir. DRAM tümleşik devrelerin plastik ambalaja metal iğneciklerle bağlanıp sinyaller aracılığıyla kontrol edilmesi sonucu üretilmektedir. Dinamik olarak adlandırılmasının nedeni tüm enerjiyi saklamak için 100’e yakın kondansatör yüklemesi yapmaktadır.
SRAM
Statik RAM olarak bilinmektedir. DRAM den farklı olarak bilgileri tutabilmek için kapasitörler yerine açma kapama anahtarı anlamına gelen transistör kullanmaktadır. Bu nedenle DRAM’ a göre hızlı güvenilir ve pahallıdır. Ek olarak SDRAM daha fazla bilgi depolayabilir sebebi her hücre içinde altı adete yakın varan transistör bulunmaktadır.
SGRAM
SGRAM grafik bağdaştırıcılarından tercih edilmektedir. Tek seferde iki bellek sayfası açabilen SGRAM, bit maskeleme ve blok yazma özelliği de bulunduruyor. SGRAM ekran kartlarının performansını hızlandırmak amacındadır. Genellikle oyun ağırlıklı bilgisayarlarda daha çok tercih edilmektedir.
DDR RAM
DDR RAM, SDRAM belleklerinden iki kat daha hızlıdır. Hız ve veri aktarımı olarak tercihen kullanışlı bir bellek türüdür. Grafik ağırlıklı işlemcilerde çok başarılı performans için 64bitlik veri yolu kullanmaktadır. Bu nedenle daha az enerji harcamaktadır. DDR2, DDR3, DDR3 ve DDR5 türleri de mevcuttur.
Diğer yazımda RAM imaj alma araçlarından bahsedeceğim.